Sytuacja typowa i codzienna. Ojciec opuszcza rodzinę i zapomina o dziecku. Niestety dziecko musi jeść, przedszkole też za darmo nie funkcjonuje. W tej sytuacji nie ulega wątpliwości, iż powstaje obowiązek zapłaty alimentów na rzecz małoletniego dziecka.
W jakiej wysokości jednak określić wysokość alimentów w sytuacji kiedy ojciec dzieckiem w ogóle się nie zajmuje, a dla matki opieka to drugi oprócz pracy etat?
Podstawę prawną roszczenia stanowi art. 133 § 1 w zw. z art. 135 § 1 k.r.o., w myśl których na rodzicach ciąży obowiązek utrzymywania dziecka, jeśli nie jest ono w stanie utrzymać się samodzielnie, natomiast zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczają zasady usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych zobowiązanego.
Zgodnie natomiast z art. 135 § 2 zd. 1 k.r.o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.
Nadto, wskazać należy, że obowiązek alimentacyjny mieści się w katalogu obowiązków troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka nałożonych na rodziców w art. 96 k.r.o.
W orzecznictwie ugruntował się pogląd poparty tezą wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 stycznia 2017 roku o sygn. akt III AUa 1400/16, iż „trudna sytuacja materialna i życiowa rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci”. Wobec powyższego w piśmiennictwie ugruntowało się przekonanie, że w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Ponadto, Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie dnia 21.03.1967 r., II CR 497/66 sprecyzował ten pogląd w następujący sposób: matka może wykonywać swój obowiązek alimentacyjny wobec dziecka w całości lub w części przez osobiste starania o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 kro). Te osobiste starania posiadają – oprócz niewymiernej wartości moralnej i uczuciowej dla dziecka – określoną wartość materialną, dającą się przeliczyć na rentę pieniężną.
Przenosząc powyższe rozważania na stan faktyczny przedmiotowej sprawy, nie ulega wątpliwości fakt, iż matka w całości wykonuje swój obowiązek alimentacyjny wobec córki poprzez osobiste starania o jej utrzymanie oraz wychowanie.
Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że zarówno normy prawne jak i zasady współżycia społecznego nakazują w takiej sytuacji obciążyć ojca kosztami utrzymania córki w znacznym zakresie. Jest to uzasadnione tym bardziej, gdy weźmie się pod uwagę, iż do tej pory wywiązywał się on ze swoich obowiązków względem dziecka w sposób nieadekwatny. Pozwany nie sprawuje bieżącej pieczy nad córką, nie zajmuje się nią na co dzień, nie utrzymuje z nią kontaktów, powinien partycypować w kosztach jej utrzymania poprzez przekazywanie na jej rzecz stosownych środków pieniężnych.