Joanna Janiak prawnik w Wrześni
Każdy wypadek komunikacyjny, czy inne zdarzenie będące podstawą do dochodzenia roszczenia od sprawcy szkody wygląda inaczej. Niekiedy możemy mówić o 100 % odpowiedzialności sprawcy, np: kierowca przekraczający prędkość potrąca pieszego na przejściu dla pieszych. Często jednak zdarza się, iż wina za zdarzenie nie rozkłada się w tak oczywisty sposób.
Wówczas możemy mówić o tzw. przyczynieniu się do powstania szkody. Najczęściej w takiej sytuacji Sąd ustalając procentowy zakres przyczynienia się osoby poszkodowanej do powstania zdarzenia o taki właśnie procent obniża odszkodowanie należne poszkodowanemu. Tytułem przykładu kierowca przejeżdżał przez przejście dla pieszych z prędkością wyższa dwukrotnie niż dopuszczalna, ale pieszy wszedł na przejście na czerwonym świetle.
Pytanie jakie się nasuwa, to czy Sąd ma zawsze obowiązek obniżyć odszkodowanie ?
Otóż nie jest to tak oczywiste.
Zgodnie z art. 362 kc przyczynienie się poszkodowanego jest jedynie warunkiem miarkowania odszkodowania i nie prowadzi do niego automatycznie (por. Z. Banaszczyk, Kodeks cywilny – Komentarz., s. 644.). Sąd ma obowiązek uwzględnić wszystkie okoliczności, w szczególności stopień winy obu stron, rozmiar i wagę uchybień po stronie poszkodowanego, motywy. Oznacza to, że rozkład ciężaru naprawienia szkody nie musi być proporcjonalny do udziału poszkodowanego w powstaniu czy zwiększeniu rozmiaru szkody. Jak podkreśla się w piśmiennictwie „należy odróżnić kwestię przyczynienia się poszkodowanego – normatywna w płaszczyźnie istnienia lub braku związku przyczynowego – od kryteriów zmniejszenia wysokości odszkodowania.” (G. Bieniek, Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, Warszawa 2006, cyt. dalej Odpowiedzialność cywilna, s. 161.)
Powyższy pogląd znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie IV CSK 241/09, Opubl: Legalis, Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, iż ustalenie przyczynienia się poszkodowanego nie nakłada na sąd obowiązku zmniejszenia odszkodowania, ani nie przesądza o stopniu tego zmniejszenia.